Της Παναγιώτας Φίτσιου, Ψυχολόγου MSc, Εταιρία Κοινωνικής Ψυχιατρικής Π. Σακελλαρόπουλος
Είναι κοινός τόπος ότι η πανδημία του κορονοϊού προκαλεί την ανάδυση συναισθημάτων φόβου, άγχους, αγωνίας, αβεβαιότητας, απώλειας ελέγχου στην καθημερινή μας ζωή. Τα συναισθήματα αυτά είναι πιο έντονα στις ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού αλλά και στους φροντιστές τους. Η αναγκαστική απομόνωση εντείνει αυτά τα συναισθήματα και προκαλεί επιπλέον το συναίσθημα της μοναξιάς, της αβοηθησιάς, της απελπισίας.
Θα μπορούσαμε να μιλήσουμε με όρους τραύματος και δραματικά αντίξοων εμπειριών ζωής, στις οποίες οι άνθρωποι, ανάλογα με το ψυχικό τους δυναμικό, προσωπικές εφεδρείες, και ανάλογα με τα υποστηρικτικά τους συστήματα, αντιδρούν με διαφορετικό τρόπο.
Το ζητούμενο είναι με ποιον τρόπο, μέσα από την προσωπική υποστήριξη, την υποστήριξη του ειδικού αν χρειάζεται, την κοινωνική υποστήριξη, θα μπορέσουν οι άνθρωποι να κινητοποιήσουν τις δυνάμεις τους, να κρατήσουν την ψυχική τους ανθεκτικότητα μέσα σε αυτές (ή από αυτές) τις δραματικά αντίξοες συνθήκες, να μην καταρρεύσουν.
Εμείς που εργαζόμαστε ως θεραπευτές, βασιζόμενοι στην εκπαίδευσή μας και στις προσωπικές μας εφεδρείες προσπαθούμε να κινητοποιήσουμε αυτές τις δυνάμεις ανθεκτικότητας στους ανθρώπους, ενώ παράλληλα συμβάλουμε στην κινητοποίηση των δικτύων κοινωνικής υποστήριξης, ιδίως για τους πιο ευάλωτους. Γιατί γνωρίζουμε ότι μπορεί ένα πανδημικό φαινόμενο να απειλεί την σωματική και ψυχική μας υγεία, αλλά υπάρχουν ενδημικά και εγγενή χαρακτηριστικά στους ανθρώπους που μπορούν να λειτουργήσουν προστατευτικά: το να συνδέεσαι με τον εσωτερικό σου κόσμο και τα συναισθήματά σου, να κινητοποιείς τις εφεδρείες σου, το να συνδέεσαι με τους ανθρώπους και τους πόρους της κοινότητας που σε περιβάλλει.
Καθώς έγραφα αυτές τις σκέψεις, ήρθε στο μυαλό μου η φράση του Freud: όπου και να πήγα βρήκα πως ένας ποιητής είχε ήδη φτάσει εκεί.
Σε αυτή τη βάση θα ήθελα να παραθέσω κάποιες σκέψεις, ίσως ξεκινώντας από την σύνδεση μεταξύ «Ομιλούσας Θεραπείας/Talking Cure» (Freud) και «Θεραπευτικής Γραφής ή Θεραπεία μέσω Γραφής/Writing Cure» (Bracher)[1].
Στο άρθρο της C. Ackerman’s (2020)[2] αναφέρεται πως αρκετοί συγγραφείς συμφωνούν ότι η θεραπευτική γραφή έχει ένα σημαντικό θεραπευτικό αποτέλεσμα για τα άτομα που έχουν εκτεθεί σε τραυματικά ή ακραία στρεσσογόνα γεγονότα (Baikie & Wilhelm, 2005)[3] , όπως επίσης βοηθάει τα άτομα να δώσουν ένα νόημα στην εμπειρία τους ή να δουν κάποια θετική πλευρά στις πιο αντίξοες εμπειρίες (Murray, 2002).[4]
Μια ανάλογη άποψη δημοσιεύσει και η Δ. Διδαγγέλου στο άρθρο της “Writing as a therapy method”[5]. Κάνει αναφορά στoν συγγραφέα I. Progoff (1992)[6] και στην μέθοδό του “Intensive Journal”, όπου ο συγγραφέας περιγράφει πως ότι οι άνθρωποι που περνάνε μια δύσκολη και επώδυνη περίοδο στη ζωή τους μπορούν να βρουν μέσα τους περισσότερες δυνάμεις και δυνατότητα ενδοσκόπησης (ανάμεσα στα άλλα που αναφέρει) μέσω της συγγραφής από αυτό που περίμεναν. Παρόμοια αναφορά παραθέτει η κ. Διδαγγέλου και για την άποψη του Dr. James Pennebaker (2004)[7] για τα οφέλη της θεραπευτικής γραφής ως τρόπου συναισθηματικής έκφρασης ως προς το να δώσει το άτομο ένα νόημα στην τραυματική του εμπειρία.
Η G. Bolton (1999)[8] υποστηρίζει ότι η Γραφή είναι ένας μαλακός τρόπος να αντιμετωπίσεις αυτό που έχεις να αντιμετωπίσεις. Και ότι μπορεί να παραμείνει ένας προσωπικός τρόπος μέχρι να αποφασίσεις να το μοιραστείς.
Δεν ξέρω αν υπάρχουν μαλακοί τρόποι να αντιμετωπίσουμε μια σκληρή και τραυματική πραγματικότητα, αλλά ο καλύτερος τρόπος είναι να προσπαθήσουμε να φροντίσουμε με τρυφερό τρόπο τον εαυτό μας και τους γύρω μας, αλλά και να αφεθούμε να μας φροντίσουν, να μοιραστούμε.
Τέλος, θα πρότεινα μια απλή άσκηση. Ας ορίσουμε μια μέρα την εβδομάδα που θα την ονομάσουμε «τα καλά και τα κακά νέα». Πιο πριν θα έχουμε δημιουργήσει στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ένα γκρουπ με λίγους καλούς φίλους/φίλες. Καθένας/Καθεμιά από εμάς μέσα στην εβδομάδα θα πειραματίζεται γράφοντας ώσπου να επιλέξει το πιο αντιπροσωπευτικό γραπτό που εκφράζει καλύτερα την εβδομάδα του/της. Ο καθένας/καθεμία θα γράφει όπως και όποτε θέλει. Αλλά τελικά θα επιλέξει ένα μόνο γραπτό να μοιραστεί. Βεβαίως ο καθένας/καθεμία θα έχει την επιλογή να μην μοιραστεί ένα γραπτό αν δεν θέλει την συγκεκριμένη στιγμή. Την προκαθορισμένη μέρα ο καθένας/καθεμία θα γράφει στο γκρουπ αυτό που θα επιλέξει να μοιραστεί: το καλό νέο της βδομάδας, το κακό νέο της βδομάδας, ή και τα δυο ή τίποτα. Θα ορίσουμε έναν χρόνο που θα συζητάμε για όσα γράψαμε, όποιος επιθυμεί, ή θα επιλέγουμε από κοινού οι φίλοι ποιος/ποια θα έχει προτεραιότητα, ή το έχει περισσότερο ανάγκη…
Μα αυτό δεν κάνουν πάντα οι φίλοι; Απλά αυτήν την περίοδο που δεν μπορούμε να συναντηθούμε από κοντά, θα το κάνουμε χρησιμοποιώντας την γραφή…
Αυτή την περίοδο που το φυσικό άγγιγμα είναι εν πολλοίς απαγορευμένο, οι λέξεις μπορούν να μας βοηθήσουν να εκφράσουμε αυτό που νιώθουμε και να έρθουμε σε επαφή με τους άλλους. Ας είναι το χαρτί και το μολύβι μας ο μεταβατικός χώρος που μπορούμε να συναντήσουμε τον εαυτό μας και τους άλλους.
[1] Bracher Μ. (1999), The Writing Cure: Psychoanalysis Composition and the Aims of Education, Southern Illinois U.P.
[2] C. Ackerman (2020), Writing Therapy: Using A Pen and Paper to Enhance Personal Growth, retrieved from https://positivepsychology.com/writing-therapy/
[3] Baikie, K. A., & Wilhelm, K. (2005). Emotional and physical health benefits of expressive writing. Advances in Psychiatric Treatment 11, 338-346. doi:10.1192/apt.11.5.338
These thoughts and reference to writer are expressed in C. Ackerman’s (2020) article Writing Therapy: Using A Pen and Paper to Enhance Personal Growth, retrieved from https://positivepsychology.com/writing-therapy/
[4] Murray, B. (2002). Writing to heal. Retrieved from https://www.apa.org/monitor/jun02/writing
These thoughts and reference to writer are expressed in C. Ackerman’s (2020) article Writing Therapy: Using A Pen and Paper to Enhance Personal Growth, retrieved from https://positivepsychology.com/writing-therapy/
[5] Dimitra Didangelou, Writing as a Therapy Method https://expressingmyself.org/writing-as-a-therapy-method/
[6] Progoff, I. (1992). At a Journal Workshop. New York: Tarcher.
[7] Pennebaker, J.W.. (2004). Writing to heal: A guided journal for recovering from trauma and emotional upheaval. Oakland CA: New Harbinger Publications.
[8] Bolton G. (1999), The Therapeutic Potential of Creative Writing. Writing Myself, Jessica Kingsley Publishers London and Philadelphia
Deja una respuesta
Lo siento, debes estar conectado para publicar un comentario.